Źródło światła to zwieńczenie naszej oprawy, od niego bowiem zależy jej całkowity wygląd i prezencja, jakość dawanego oświetlenia, jej prawidłowe działanie oraz koszty użytkowania. Odpowiednio dobrana żarówka spełnia szereg funkcji estetycznych i praktycznych.
Czego dowiemy się z tego poradnika?
Dzisiaj prezentujemy Państwu krótki poradnik, z którego dowiecie się w jaki sposób dobrać odpowiednią żarówkę do swojej oprawy.
Kształt trzonka (gwintu)
Podstawowa kwestia, na którą należy zwrócić uwagę już na samym początku, to dobór odpowiedniego trzonka źródła światła. Różne oprawy, ze względu na swój kształt oraz zastosowanie przystosowane są do różnych typów żarówek. Najbardziej podstawowe to trzonki E14, E27, GU10 i G9.
Więcej informacji na temat trzonków żarówek można znaleźć na naszym blogu w artykule pt.: Rodzaje trzonków żarówek.
Dlaczego należy zwrócić uwagę na tę kwestię? Powód jest banalny. Źle dobrana żarówka nie będzie pasować do oprawy.
Kształt główki
Kiedy ustalimy już odpowiedni trzonek, należy dobrać odpowiedni kształt żarówki. Czynnik ten istotny jest z dwóch powodów. Po pierwsze, kwestia techniczna, żarówka może zwyczajnie nie zmieścić się w oprawie. Druga kwestia zakrawa o estetykę. Przy oprawach z wyeksponowanym źródłem światła, niektóre kształty żarówek będą źle się prezentować.
Wyobraźmy sobie na przykład poniższe zestawienie.
Ekskluzywna i elegancka lampa Alclara Cone wyglądałaby wręcz komicznie z zamontowaną żarówką o kształcie PAR16, mimo że technicznie trzonek jest dopasowany do kształtu E27.
Przy okazji. Wszystkich miłośników wysokiej jakości oświetlenia w nowoczesnym stylu zapraszamy do sprawdzenia marki lamp Alclara.
Moc źródła światła
Po dopasowaniu odpowiednich wymiarów przyszedł czas na weryfikację mocy żarówki.
Źródła światła z uwagi na różny pobór mocy (W) wydzielają różną ilość ciepła. Zależnie od materiału z jakiego wykonano trzonek oprawy, będzie on kompatybilny z żarówkami o różnej mocy.
Najczęstsze przedziały z którymi się zetkniemy to moc maksymalna 40 W, 60 W lub 100 W. Oznacza to, że w danej oprawie można zastosować źródło światła żarowe (wstrząsoodporne) o mocy maksymalnie 40, 60 lub 100 W. Przy wyższych ilościach oprawa może ulec uszkodzeniu. Można oczywiście stosować żarówki o mniejszej mocy, wtedy jednak nie wykorzystamy całego potencjału oprawy.
W przypadku, gdy chcemy uzyskać więcej mocy niż dopuszcza oprawa, możemy zastosować odpowiednik halogenowy lub LED, który wytwarza mniej ciepła i odpowiada lampie żarowej o większej mocy.
Strumień świetlny żarówki
Strumień świetlny wyrażany w lumenach (lm) jest najważniejszym parametrem, odpowiada on bowiem na pytanie jaka jest całkowita moc światła emitowana z danego źródła.
Skuteczność świetlna
Parametr ten możemy określić znając moc (W) oraz strumień świetlny (lm), wyraża on jakość źródła światła i określany jest w jednostkach lm / W, tj. ile jesteśmy w stanie uzyskać lumenów z jednego W poboru.
Po określeniu skuteczności świetlnej będziemy mogli dobrać odpowiedni zamiennik halogenowy lub LED dla źródła światła żarowego (wstrząsoodpornego).
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| 60 W |
50 W |
9 W |
8 W |
| 600 lm |
600 lm |
600 lm |
600 lm |
| 10 lm / W |
12 lm / W |
66,6 lm / W |
75 lm / W |
W powyższej tabeli, znając moc oraz strumień świetlny danej żarówki określiliśmy jej skuteczność świetlną, to znaczy ile lumenów daje nam 1 Watt poboru mocy.
Zatem gdy nasza oprawa dopuszcza zastosowanie 1 źródła światła o mocy maksymalnej 60 W, możemy zastosować w niej zwykłe źródło żarowe o mocy 60 W lub źródło LED o mocy 8 W, dzięki czemu uzyskamy ten sam efekt, przy mniejszym poborze mocy.
Możemy oczywiście dobrać żarówkę LED o większej mocy, która będzie odpowiadała zwykłej żarówce o relatywnie większej mocy, przez co w efekcie, z danej oprawy uzyskamy więcej światła.
Napięcie żarówki
Żarówki o klasycznych trzonkach E27, E14, GU10, G9 czy R7s wymagają standardowego napięcia na poziomie 230 V i nie ma problemu z ich stosowaniem.
Natomiast niektóre nietypowe źródła halogenowe, takie jak G4, GY6.35, G53 czy GU5.3 pracują na napięciu na poziomie 12 V, zatem wymagają one transformatora działającego na zasadzie cewki indukcyjnej, który zmieni napięcie.
Dobór transformatora to temat na odrębny artykuł i z pewnością poruszymy tę kwestię w kolejnych wpisach. Warto jednak wiedzieć, że taki czynnik również istnieje i odgrywa on istotną rolę.
Temperatura barwowa
Wartość ta wyrażana jest w Kelvinach (K). W zależności od przeznaczenia, od naszego źródła światła będziemy wymagać odpowiedniej barwy.
W oprawach usytuowanych w pomieszczeniach przeznaczonych do wypoczynku chętniej stosuje się barwy ciepłe, pozytywnie wpływające na relaks. Natomiast w miejscach pracy barwy neutralne lub zimne, działające na nas stymulująco.
Różny typ konstrukcji źródła światła dopuszcza zastosowanie różnych temperatur barwowych.
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| 2700 K |
2900 – 3500 K |
2500 – 6400 K |
3000 – 7000 K |
Sama temperatura barwowa odpowiada za następujące kolory.
- 2000 K – barwa światła świeczki;
- 2800 K – barwa ciepła biała;
- 3000 K – barwa wschodu i zachodu słońca;
- 3200 K – barwa żarowa;
- 4000 K – barwa biała;
- 5000 K – barwa chłodna biała;
- 6500 K – barwa zimna;
- 10 000 – 15 000 K – barwa czystego nieba;
- 28 000 – 30 000 K – barwa błyskawicy.
Na schemacie graficznym powyższy przedział wygląda w następujący sposób.
Współczynnik oddawania barw
Ta zmienna wyrażana jest za pomocą wskaźnika Ra(CRI) i określa jak dobrze postrzegane są barwy określonych przedmiotów. Im współczynnik ten jest wyższy, tym barwy są lepiej oddawane, a oświetlane przedmioty wyglądają naturalniej.
Do zastosowania w domu zaleca się źródła światła o CRI na poziomie minimum 70-80%, natomiast w oświetleniu zewnętrznym, np. w przypadku lamp sodowych, dopuszczalne jest stosowanie źródeł o niskim CRI, 50%.
Poniższy przykład doskonale wizualizuje poruszaną kwestię.
Kąt świecenia
Do zastosowania w różnych typach opraw najlepiej będą nadawać się źródła światła o określonym kącie świecenia. Zależnie od przeznaczenia lampy, inny kąt będzie właściwy.
W ten sposób przy oprawach, których zadaniem będzie ogólne oświetlenie pokoju od góry, najlepsze będą źródła światła o kącie świecenia 360°, natomiast przy oświetleniu punktowym, np. w reflektorach bardziej odpowiednie będą źródła światła GU10, o kącie świecenia 10°-30°.
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| ogólne rozproszenie |
kierunkowe rozproszenie |
ogólne rozproszenie |
rozproszenie zależne od zastosowanych soczewek i diod |
Czas rozświetlenia
Ten parametr odgrywa istotną rolę w kwestii doboru źródeł światła do opraw o różnym przeznaczeniu. W lampach z czujnikiem ruchu najlepiej będzie stosować żarówki o szybkim czasie rozświetlenia, podczas gdy w oprawach włączonych przez dłuższy czas parametr ten nie będzie już tak istotny.
Kolokwialnie rzecz ujmując, zależy nam na tym, aby żarówka w korytarzu nie rozświetlała się przez minutę, podczas gdy nasz czas przebywania w tym miejscu może być o wiele krótszy.
Tabela czasu rozświetlenia poszczególnych typów źródeł światła wygląda następująco.
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| A: 0s, B: 0,2s |
12V Czas rozświetlenia
A: 0,5s, B: 1s
230 Czas rozświetlenia
A:0s, B: 0,2s |
Niezinteg. EVG
A: 0,5s, B: 0,5s
Niezinteg. VVG
A: 1s, B: 3s
Zintegrowana (stara):
A: 60s, B: 15 min
Zintegrowana (nowa):
A: 10s, B: 60s |
A: 0s, B: 0,2s |
Zmienna “A” określa rozświetlenie od 0% do 60% wydajności, natomiast zmienna “B” rozświetlenie od 0% do 100% wydajności.
Trwałość
Trwałość żarówki doskonale wyraża relacje w jej cenie. Często klienci rezygnują z wyboru źródła LED, z uwagi na jego wyższą cenę. Jest to błędna decyzja, ponieważ porównując parametry średniej żywotności, łatwo zauważymy, że na jedną żarówkę LED przypada 10 zwykłych lamp żarowych (wstrząsoodpornych).
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| 1000 h |
2000 – 3000 h |
6000 – 15 000 h |
20 000 – 50 000 h |
Przykład.
Koszt zwykłej żarówki wstrząsoodpornej E27, 60 W wynosi 1,70 zł. Koszt żarówki LED E27 6 W Pro-fessional, będącej jej odpowiednikiem wynosi 12,00 zł. Żywotność LED jest minimum 10 razy dłuższa, zatem 10 x 1,70 = 17,00 zł. Oznacza to, że wybierając zwykłe żarówki, w dłuższym rozliczeniu tracimy.
Ilość załączeń
Parametr ten określa ile włączeń lub wyłączeń danego źródła światła spowoduje jego wyczerpanie.
| Lampa żarowa |
Lampa halogenowa |
Świetlówka |
LED |
| 5 tys. |
10 tys. |
2,5 tys. |
100 tys. |
Podsumowanie
To właściwie tyle, i aż tyle. Po lekturze tego poradnika możecie być Państwo pewni, że dobrze wybierzecie źródło światła do swoich opraw.
Gdybyście jednak mieli jakieś pytania, zapraszamy do kontaktu z nami.
Artykuł powstał w oparciu o materiały szkoleniowe Pana Adama Pawlaka.
