Gdy słońce powoli zaczyna chować się za horyzont, przychodzi wieczór, a wraz z nim oczekiwanie na przytulną atmosferę w domu. Niestety, światło w domu może wydawać się zbyt słabe i nawet najprostsze zadanie staje się wyzwaniem. Aby poprawić komfort i funkcjonalność każdego pomieszczenia, trzeba jak najszybciej przeprowadzić rewolucję oświetleniową! Jakie światło jest najlepsze do czytania? Na co należy zwrócić uwagę oświetlając powierzchnię sklepu lub magazyn? Czy warto zastosować LED-owe rozwiązanie w salonie?
Zapraszamy do zagłębienia się w żarówkową encyklopedię wiedzy!
Czym jest żarówka?
Choć samo słowo „żarówka” oznacza potoczną nazwę lampy żarowej, to pod jej znaczeniem określa się też inne elektryczne źródła światła. Standardowa żarówka, tak jak ta widoczna na powyższej ilustracji składa się z bańki typu A (szklana obudowa) oraz trzonka gwintowego E27. Co oznaczają te symbole?
Najważniejsze parametry żarówek
Temperatura barwowa światła
Najpopularniejszym podziałem temperatury barwowej światła jest podział na światło ciepłe (niższa temperatura barwowa) i światło zimne (wyższa temperatura barwowa). Temperatura barwowa światła to miara barwy światła emitowanego przez jego źródło wyrażana w kelwinach (K).
Światło ciepłe (do 3000K) zazwyczaj ma przyjemną barwę zazwyczaj kojarzoną z tradycyjnymi żarówkami.
Światło neutralne (od 3000K do 6000K) jest bardziej zbliżone do światłą dziennego. Najczęściej jest stosowane w biurach i miejscach, gdzie istotna jest dobra widoczność.
Światło zimne (powyżej 6000K) ma zimniejszą i bardziej niebieskawą barwę i jest najczęściej używane w miejscach wymagających intensywnego oświetlenia jak np. hale produkcyjne, magazyny, czy sklepy.
Moc świetlna
Moc świetlna to nic innego jak moc, którą żarówka pobiera podczas świecenia. Do niedawna była jedynym wskaźnikiem, który kojarzono z określeniem jasności żarówki, jednak z postępem technologii oświetleniowej (szczególnie w przypadku żarówek LED) zaczęto zmieniać podejście do oceny jasności. W tym przypadku bardziej precyzyjnym i adekwatnym sposobem jest używanie jednostek takich, jak lumeny lub luxy (o czym więcej później).
Znając moc żarówki, możemy obliczyć zużytą przez nią energię (kWh) w czasie jej działania.
Moc żarówki (kW) * czas świecenia (h) = zużyta energia (kWh)
Gdzie: 1 kW = 1000 W
Obliczmy, ile energii zużyła żarówka w kuchni o mocy 100 W, która świeciła przez 1 h.
100 W = 0,1 kW, zatem:
0,1 kW * 1h = 0,1 kWh
Średnia cena energii elektrycznej na dzień 6.12.2023 to ok. 0,65 zł, zatem:
0,1 kWh * 0,65 zł/kWh = 0,065 zł = około 0,07 zł/1h.
Zatem godzina ciągłego świecenia żarówki o mocy 100 W kosztuje około 0,13 zł.
Strumień świetlny (Φ), czyli czym jest Lumen i lux?
Strumień świetlny (Φ) to ilość światła, które wypływa ze źródła światła w danym kierunku, natomiast Lumen to jednostka strumienia światła, której używa się do pomiaru strumienia świetlnego emitowanego przez źródło światła.
Mówiąc prościej – Strumień świetlny informuje ile światła emituje dane źródło światła.
Jak wspomniano wcześniej – z rozwojem LED-ów określanie jasności w watach przestało mieć znaczenie, gdyż żarówka LEDowa może wytworzyć więcej światła przy tej samej mocy, co tradycyjna żarówka (Tradycyjna żarówka o mocy 100 W może emitować tyle samo lumenów światła, co żarówka LEDowa o mocy 15 W).
Często używa się też jednostki miary natężenia światła Lux (lx), która określa, ile światła padającego na daną powierzchnię jest odbierane przed nią na jednostkowym obszarze (lumen / metr kwadratowy). Pomaga ona określić jak intensywne jest oświetlenie na danej powierzchni.
Ile lumenów potrzeba do oświetlenia pomieszczenia?
Ilość światła potrzebna do oświetlenia pomieszczenia jest zależna od kilku czynników, jak np. wielkość pomieszczenia, rodzaju czynności wykonywanych w danym miejscu oraz wysokości, na której dane oświetlenie będzie zamontowane. Jednak można przyjąć przybliżone wytyczne dla różnych typów pomieszczeń
Kuchnia: 300-800 Lumenów
Salon: 200 – 400 Lumenów
Sypialnia: 150 – 300 Lumenów
Łazienka: 300 – 600 Lumenów
Korytarz: 400 – 800 Lumenów
Schody: 150 – 300 Lumenów
CRI (Ra) – wskaźnik oddawania barw
CRI (od ang. Colour rendering index) to wskaźnik oddawania barw charakteryzujący źródła światła wyrażony w przedziale od 0 do 100.
Wskaźnik CRI określa jak dobrze są postrzegane barwy oświetlonych przedmiotów. Im wyższy wskaźnik, tym lepiej oddane barwy i tym bardziej naturalny wygląd przedmiotów (tak, jakby oświetlało je światło słoneczne). Przykładem lamp (żarówek) emitujących światło o niskim CRI są lampy sodowe (często spotykane na ulicach, w parkach czy innych obiektach zewnętrznych.
Rodzaje gwintu żarówki
Ze względu na różnice wynikające z budowy i zastosowania można wyróżnić kilka rodzajów gwintów w żarówkach
Gwint Edisona (E)
Gwint Edisona, zwany też Śrubowym to standardowy gwint o zarysie kołowym wyrażany symbolem E (na cześć Thomasa Edisona) montowane poprzez wkręcanie do oprawy. Występują w kilku rozmiarach. W praktyce najczęściej stosowanymi gwintami są gwinty żarówek E27 (tj. Gwint Edisona o średnicy znamionowej 27 mm) oraz E14 (tzw. Mały gwint o średnicy 14 mm).
Zastosowanie: lampy domowe, lampki nocne, kinkiety, lampki choinkowe, lampki dekoracyjne, latarki
Gwinty Halogenowy/bagnetowy
Czyli gwint mocowany poprzez wciśnięcie go w oprawkę (niekiedy przez wciśnięcie i obrócenie). Gwinty halogenowe zawierają różne typy żarówek halogenowych dostępnych zarówno w wersji zasilanej 12V jak i 230 V.
Zastosowanie: do oświetlenia samochodowego (dedykowane), oświetlenie domowe, sklepy i biura, oświetlenia ko0mercyjne, oświetlenie zewnętrzne
Do tego grona żarówek możemy zaliczyć np. gwint MR16, G9, trzonek G53, czy samochodowe H1, H7, HB3, itp..
Gwinty samochodowe i maszynowe
Oprócz wymienionych wcześniej przykładów, do samochodów i niektórych maszyn używa się również żarówek o innych gwintach, np. BA15S, BAY15D, C5W, W5W, itp.
Skuteczność świetlna żarówek (lumen/WAT)
Skuteczność świetlna (efektywność, wydajność) to stosunek emitowanego przez żarówkę światła strumienia do mocy, jaką pobiera. Przykładowo:
Żarówka żarowa: ok. 10-17 lm/W
Żarówka halogenowa: 15-25 lm/W
Świetlówka kompaktowa (CFL): 50-70 lm/W
Żarówka LED: od 70 do nawet 150 lm/W
Klasa Energetyczna (efektywność energetyczna)
W przypadku żarówek, klasa energetyczna określa stosunek wydajności żarówki do ilości energii, którą ona pobiera. Występuje w skali od A (wysoka jakość energetyczna) do G (niska jakość energetyczna).
Literka A może być oznaczona dodatkowymi plusami, co symbolizuje jeszcze wyższą efektywność energetyczną.
Kąt świecenia żarówek
Czyli oznaczenie przestrzeni, jaką jest w stanie oświetlić żarówka. Szeroki kąt oznacza mocno rozproszone światło, a bardzo wąski kąt – oświetlenie punktowe.
Pamiętajmy jednak, że kąt świecenia żarówki może być ograniczony przez oprawę lampy, do której to żarówka będzie przymocowana.
IP – standard określający odporność urządzeń
Symbol IP oznacza odporność urządzeń na penetrację ciał stałych i cieczy. Choć nie jest powszechnie stosowany do oznaczania żarówek, to niektórzy producenci żarówek LED mogą dostarczać informacje dotyczące odporności na wodę i kurz np. w przypadku oświetlenia basenów, fontann, czy zastosowań przemysłowych.
Symbol IP składa się z dwóch cyfr, z których każda ma swoje konkretne znaczenie. Pierwsza cyfra informuje o poziomie ochrony przed ciałami stałymi, a druga – przed cieczą, np.
IP20 – drugi stopień ochrony przed obiektami większymi, niż 12,5 mm (np. palce), brak ochrony przed cieczą
IP35 – trzeci stopień ochrony przed ciałami stałymi większymi niż 2,5 mm (np. narzędzia, drut) i piąty stopień ochrony przed cieczą (np. strumieniem wody pod niskim ciśnieniem).
Pozostałe parametry żarówek
Wśród pozostałych parametrów żarówki możemy wyróżnić m.in.
– Ilość cykli (ilość włączeń i wyłączeń żarówki)
– Żywotność – łączny czas, w którym żarówka może świecić (w godzinach)
– zakres temperatur, w których żarówka może pracować
– kształt i wymiary, czyli informacje dotyczące kształtu i wymiarów żarówki, co może być ważne, aby upewnić się, że pasuje do danej oprawy lampy
Rodzaje żarówek
Jak wspomniano wcześniej – terminem „żarówka” określa się urządzenie elektryczne służące do wytwarzania światła. Na rynku istnieje kilka rodzajów żarówek z różnymi technologiami i zastosowaniami, m.in.
Żarówki Żarowe (żarówki Edisona)
Czyli klasyczne żarówki, których światło powstaje poprzez nagrzewanie żarnika do wysokiej temperatury. Ich cechą charakterystyczną jest ciepłe, przyjemne światło i wysoka jakość oddawanych barw.
Żarówki halogenowe (halogeny)
Korzystają z podobnej technologii co tradycyjne żarówki, jednak zastosowane w nich halogeny pozwalają na zwiększenie efektywności i dłuższy czas życia.
Żarówki energooszczędne (CFL)
Wykorzystują technologię świetlówek kompaktowych, co sprawia, że są bardziej energooszczędne niż tradycyjne żarówki. Charakteryzuje je długi czas życia.
Żarówki LED
Jedne z najbardziej energooszczędnych i trwałych żarówek dostępnych na rynku. Charakteryzują się różnorodnymi kształtami, rozmiarami i możliwością sterowania za pomocą inteligentnych systemów oświetleniowych.
Żarówki dekoracyjne i kształtowe
Warto również przytoczyć rodzaj żarówek o nietypowych kształtach, kolorach i wzorach, które są wykorzystywane głównie do celów dekoracyjnych.
Energooszczędne oświetlenie dla domu i biznesu – zajrzyj do sklepów A-T!
Szukasz nowych rozwiązań oświetleniowych? Skorzystaj z wygodnych zakupów online w sklepie A-T lub w punktach stacjonarnych, gdzie nasi eksperci chętnie pomogą Ci dobrać idealne oświetlenie!
Klientów biznesowych zapraszamy do współpracy w naszych hurtowniach, gdzie znajdą Państwo szeroki wybór asortymentu w konkurencyjnych cenach!
A-T to więcej niż oświetlenie!
W sklepie A-T znajdziesz bogaty asortyment produktów oświetleniowych i elektrycznych dla każdego domu i biznesu. Bez względu na to, czy aranżujesz nowe wnętrze, modernizujesz instalację elektryczną w biurze, czy potrzebujesz profesjonalnej pomocy w doborze oświetlenia. Wchodząc na stronę www.projektowanie-oswietlenia.pl zobaczysz nasze realizacje m.in. dla biur, szkół, przedszkoli, kościołów, mieszkań, salonów, hoteli oraz restauracji.
